МАЛ АМЬТАНД ЗОРИУЛСАН КАЛДВЕТ БЭЛДМЭЛ

Бүх төрлийн мал, амьтанд зориулсан Калдвет бэлдмэл
Мал эмнэлгийн хүрээлэнд 2018-2021 онд  ХХААХҮЯ-ны захиалгаар хэрэгжсэн шинжлэх ухаан технологийн төслийн үр дүнд доктор Ц.Долгорсүрэн, магистр Э.Үен нар кальци, Д витамин агуулсан Калдвет нэртэй инновацын шинэ бүтээгдэхүүнийг зохион бүтээгээд байна. 
Калдвет бэлдмэлийн гол үйлчлэгч бодис нь Кальцийн карбонат+Д3 аминдэм бөгөөд кальцийн карбонат нь ходоодны хүчлийн тусламжтай кальци болон задарч нарийн гэдэсний ханаар шимэгддэг бол Д аминдэм нь нарийн гэдсэн дэх кальцийн шимэгдэлтийг нэмэгдүүлж, фосфотаза ферментийг идэвхжүүлэн чөлөөт фосфорын хүчлийг ихэсгэснээр Са++ ионыг кальцийн фосфат хэлбэрт оруулж шимэгдэх явцыг хурдасгадаг. Ингэснээр бүх төрлийн мал, амьтанд хээлтэй болон төллөсний дараах үед тамир тэнхээ сайжруулах, дархлаа тэтгэх, кальци, Д аминдэмийн дутлыг нөхөх, төллөсний дараах саа, кетоз (бодис солилцооны эмгэг), төллөсний дараах сав урвах, хаг саатах өвчнөөс сэргийлэх, эмчлэх боломжийг бүрдүүлдэг байна. Түүнчлэн гахай, тахианы аж ахуйд эрдсийн дутлаас сэргийлэх, өндөгний шохойн бүрхүүлийн чанарыг сайжруулах зорилгоор хэрэглэх нь ач тустай. Мөн хурдан морины зүрх судасны үйл ажиллагааг дэмжих, төл болон өсвөр насны малын өсөлт хөгжилтийг дэмжих, ясны хугарал, гэмтлээс сэргийлэх, эмчлэх зорилгоор хэрэглэх бүрэн боломжтой. Кальци+Д3 нийлмэл байдлаар хэрэглэхэд паратиреойд дааврын (ПТГ) ялгаралтыг саатуулж яснаас кальцийг зайлагдан гарах үйл явцыг (резорбцийг) бууруулдаг тул рахиттай гөлөг болон бусад мал, амьтанд Д аминдэмийн дутагдлаас шалтгаалсан яс зөөлрөх эмгэг, сульдаа өвчнөөс сэргийлэх, эмчлэх ясны хугарлын үед бороололтыг түргэсгэх зорилгоор хэрэглэнэ. 

Бие махбодод үзүүлэх нөлөө 
Калдвет бэлдмэлийн гол үйлчлэгч бодис нь кальцийн карбонат+Д3 аминдэм тул кальци болон Д3 аминдэмийн биед үзүүлэх нөлөөний талаар товч дурдах нь зүйтэй.  
Кальци-Бие махбодод онцгой ач холбогдолтой. Бие махбодод байх кальцийн 97% нь араг ясны найрлагад фосфорын ба нүүрсний хүчлийн давс хэлбэрээр оршиж араг яс болон ясны эдийн хэлбэржилт, шүд болон ясанд шаардлагатай нягтралыг хадгалахад тусалдаг үндсэн элемент юм. Тиймээс кальци нь бие махбодод дараах үүргийг гүйцэтгэнэ. Үүнд: 
• Булчингийн агшилтыг зохицуулах ба зүрхний булчингийн агшилтын үйл ажиллагааг хэвийн явуулна
• Биед явагдах өөх тос, нүүрс ус, ус давсны солилцоонд чухал үүрэгтэй
• Магни, кали, натри зэрэг бусад элементийн хамтаар цусны даралтыг зохицуулна
• Мэдрэлийн импульсийг зөв дамжуулахад туслах ба зарим мэдрэлийн хариу урвалд оролцож, төв мэдрэлийн тогтолцооны тасралтгүй үйл ажиллагааг хангана 
• К витаминтай хавсарч цусны бүлэгнэлтийг тогтворжуулж, хэвийн түвшинд барихад тусалдаг 
• Эсийн хананы нэвчимхий чанарыг сайжруулсанаар тэжээлийн бодисуудыг эсэд нэвтрэхэд чухал ач холбогдолтой
• Антиоксидант үйлчилгээтэй учир чөлөөт радикалуудын хор хөнөөлийг багасгахад тусална. Ингэснээр үрэвсэлт процессуудыг зогсоож халдварын дараах эдийн нөхөн төлжилтөд нөлөөлж үрэвслийн эсрэг үйлчилгээ үзүүлнэ
• Түүнээс гадна: Дархлалын системийг бэхжүүлэх, тэжээл боловсруулалт, шүлс үүсэх, өөхний болон энергийн солилцоонд чухал үүрэгтэй олон тооны фермент, дааврын биед үүсэх, тэдгээрийн үйл ажиллагааг идэвхжүүлэхэд оролцдог
Д аминдэм: Малын бие махбодод кальциферол нарны хэт ягаан цацрагийн нөлөөгөөр үүснэ. Аминдэм Д дутагдсанаас кальци, фосфорын солилцоо хямрах, яс сөнөрөх хэлбэрээр илрэх архаг явцтай өвчин үүсэх нөхцөл болдог.

Калдвет бэлдмэлийн хэрэглээ, шаардлага
Саалийн үнээнд хээлтэй болон тугалласны дараах үед хээлийн өсөлт хөгжилт болон саалийн хэмжээтэй холбоотойгоор эрдэс бодисын хэрэгцээ шаардлага өсөн нэмэгддэг. Манай орны байгаль цаг уурын нөхцөлтэй холбоотойгоор өвөл, хаврын улиралд мал сүрэг ялангуяа саалийн цэвэр үүлдрийн болон нутгийн монгол үнээ хээлтэй болон төллөх, төллөсний дараах үедээ эрдсийн дуталд ордог. Учир нь хээлтэй малд шим тэжээлт бодисын хэрэгцээ хээлгүй үеийнхээс 2-3 дахин нэмэгддэг бөгөөд хэрэгцээг өвлийн улиралд бэлчээрээс хангах боломжгүй юм. Хээлийн 2 дугаар  хагаст  ургийн араг ясны хөгжил эрчимжсэнтэй холбоотойгоор кальци, фосфор, натри, магни, төмөр кобальт, зэс, селен зэрэг эрдэс бодисын хэрэгцээ ихэсдэг. Мөн тугалласны дараа саалийн үнээ сүүгээрээ эрдэс бодис ялангуяа кальциа их хэмжээгээр алддаг. Кальцийн дутагдлаас шалтгаалан саалийн үнээнд тугалласны дараа гипокальциеми, тугалласны дараах саа, сав урвах, хаг саатах өвчнүүд тохиолддог бөгөөд нөхөн үржихүйн бусад өвчний, цаашлаад үргүйдэж, сувайрах нэг суурь болдог. Тиймээс саалийн үнээнд, хээлтэй болон тугалласны дараа эрдэс бодис ялангуяа кальцийг нэмэлтээр өгөх шаардлагатай. 
Кальци болон Д аминдэм нь бага насны адууны өсөлт хөгжил, ясны бэхжилтэд чухал ач холбогдолтой. Бүх насны адуунд ялангуяа бага насны адуунд тогтмол хэрэглэснээр ясыг бэхжүүлж бат бөх болгох, хээлтэй гүүнд хэрэглэснээр эрүүл, өсөлт хөгжилт, ясны хөгжил сайтай төл өгнө. Хурдан морины ясны гэмтэл, бэртлийн үед хэрэглэхэд эдгэрэлтийг түргэсгэнэ. 
Мал, амьтны бие махбодод кальци дутагдах, төрөл бүрийн эмгэгийн үед кальци бүрэн шимэгдэхгүй тохиолдолд ясны кальци дайчлагдан задарч цусанд орж физиологийн хэвийн үйлийг хангаж байдаг. Яснаас кальцийн давснууд хэт их дайчлагдан ашиглагдсанаас ясны эд дэх кальцийн агууламж эрс бууран, сийрэгжиж, зөөлөрснөөр тулгуур эрхтний ачаалал даах чадвар буурч, мөчдийн яс мурийж тахийх, хэлбэрээ алдах байдлыг нөхцөлдүүлдэг. Үүний хамгийн тод жишээ бол өсвөр насны нохойд тохиолддог кальци, фосфорын солилцооны хямрал буюу сульдаа өвчин юм. Сульдаа өвчний хүндэвтэр ба хүнд хэлбэрийн үед үүссэн ясны тогтолцооны өөрчлөлтүүд нь (мөчдийн ясны тахийлт, хавчгар цээж, гавлын ясны томрол г.м) уул амьтны бие бүтцэд насан турш хэвээр үлдэх нь олон байдаг. Тиймээс өсвөр насны нохойд кальци, Д аминдэмийг нэмэлтээр хэрэглэх шаардлагатай. 
Гахай, тахианы аж ахуйд эрдсийн дутагдлаас сэргийлэх, өндөгний шохойн бүрхүүлийн чанарыг сайжруулах зорилгоор зайлшгүй хэрэглэх шаардлагатай байдаг. Өндөглөгч тахианд кальци нь онцгой чухал шаардлагатай. Учир нь тахиа өндөглөх тоолондоо кальциа алдаж байдаг. Өндөгний шохойн бүрхүүлийн 38-40% нь кальци бөгөөд энэ хэмжээгээр өндөглөгчид кальци хэрэгцээтэй. Кальцийн дутагдлын анхны шинж тэмдэг нь өндөгний хальс хэврэгших, өндгөө цоолж идэх, өд сөдөө зулгаах, тонших зэргээр илэрдэг. Гахайнд хээл тээх болон хөхүүл үед кальцийн нэмэлт хэрэгцээ өсдөг бөгөөд кальци дутагдсанаар сульдаа, ламинит, яс хугарах эмгэгүүд тохиолдох эрсдэл нэмэгддэг байна. 
Бэлчээрийн маллагаатай бог мал дан бэлчээрээс шимт бодис тэр дундаа эрдэс бодисоо нөхөн авах боломжгүй юм. Мөн газар зүйн онцлогоос шалтгаалан тухайн газрын гадаргын хөрс, ус, ургамалд агуулагдах зарим төрлийн эрдсийн илүүдэл, дутлаас шалтгаалсан халдваргүй эндемик өвчин тохиолддог. Бэлчээрийн ургамлын навчит хэсгүүд нь кальци харьцангуй өндөр боловч кальцийн хэрэглээ өсдөг хээл тээх, төллөх үе болох өвөл, хаврын улиралд бэлчээрээс идэх боломжгүй байдаг. Тиймээс зайлшгүй нэмэлтээр олгох шаардлагатай.

Найрлага: 
Идэвхтэй найрлага болох кальцийн карбонатын 1000мг тутамд 380мг энгийн кальци агуулсан, бэлдмэлийн савлагаа тутамдаа холекальциферол (Витамин D3) -2000 МЕ (Олон улсын нэгжээс дээш) агуулсан. 

Хэрэглэх заавар: Бод малд амьдын жингийн 300 кг тутамд 100 гр (1 уут)-аар тооцоож  хоногт 1 удаа, 20-30 хоног, бог малд 20гр /1 уутыг 5 хуваана/-аар тооцож хоногт 1 удаа, 20-30 хоног тэжээлд нэмж олгоно.