УУРАГТ ТЭЖЭЭЛ

О. Отгондэлгэр
2022-12-06 06:23

НАМРЫН НОГООН ӨДРҮҮД-2022

 

Тэжээл гэж юу вэ? 

Монгол орны хувьд малын тэжээлд уураг дутагдалтай байна. Үүнээс шалтгаалан малын ашиг шим бага байхаас гадна үржил төлөрхөг чанар, тарга хүч муудах зэрэг олон сөрөг талтай. 

Малын тэжээл 
Мал амьтны бие махбодид ашиглагдах хэлбэрийн шимт бодисыг агуулсан ургамал, амьтан эрдэс, микробиологи, болон үйлдвэрийн гаралтай бүтээгдэхүүнийг тэжээл гэнэ. Тэжээл нь малын эрүүл мэнд ашиг шимийн хэмжээ чанарт ямар нэгэн сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байх ёстой. Малын идсэн тэжээл боловсрох явцдаа шимт бодисыг задлан амьдралын хэвийн ажиллагааг барьж, эд эрхтнийг нөхөх, бодисын солилцлыг тохируулах ашиг шим бий болгох зэргээр ашиглагдана.
Тэжээлийг гарал болон шимт бодисын нь хэмжээ, харьцаа, ашиглагдах байдал, физикийн химийн шинж байдлыг харгалзан бүлэглэснийг тэжээлийн ангилал гэнэ.Ийнхүү тэжээлийг ангилах нь тэжээлийн баазыг бий болгож ашиглах зарцуулах асуудлыг шийдвэрлэх, мал амьтныг зөв тэжээхэд чиг баримжаа өгдгөөрөө ач холбогдолтой.
Тэжээлийг гарал үүслийг нь харгалзан ургамлын гаралтай, амьтны гаралтай, багсармал тэжээл, хүнсний хаягдал, эрдэс тэжээл, биологийн идэвхэт нэмэгдэл гэсэн 6 хэсэгт хувааж ангилдаг. 

Уургийн алдагдал буюу зарцуулалт: Арьс үсэнд 1.2%, ялгадсаар -40%, эд эс-биеийн өсөлтөд 10.1%, сүүнд /10л/-48.7%-ийг зарцуулдаг. Мал амьтан нь биеийн уургаа мах сүү, өндөг гэх мэт ашиг шим болгон зарцуулдаг. Тухайлбал, 500кг жинтэй саалийн үнээ хоногт 990 гр орчим уураг алдаж байдаг. Тиймээс эхлээд малын үндсэн уургийн хэрэгцээг хангаад, цаана нь саах сүүнд шаардлагатай уургийг нөхөж өгч байж өндөр үр шим хүртэнэ. 

Уурагт тэжээлийг дангаар болон бусад тэжээлтэй хольж өгч болно. Өвс идүүлж ус уулгасны дараа өөрөөр хэлбэл хэвлэг авахуулсны дараа хорголжин хэлбэрийн тэжээлийг өгнө. 
Нунтаг хэлбэрийн хүчит тэжээлийг хивэг болон бусад тэжээлтэй хольж өгөх, эсвэл дангаар нь усанд дэвтээж өгнө. 

Санамж: Зөвхөн өвс идэж байгаа малд энэ хэмжээгээр хоногт өгөх нь тохиромжтой. Өөр төрлийн нэмэгдэл тэжээл өгөх тохиолдолд дээрх хэмжээ буурах эсвэл нэмэгдэх боломжтой.

Хадгалах горим: Хуурай сэрүүн, нарны шууд тусгал хүрэхгүй газар 2 жил хадгална.

Саалийн үнээг тэжээх: Уураг багатай тэжээлээр 100 тэжээхэд сүүний гарц 7 л, уургийн зохистой агууламжтай тэжээлээр тэжээхэд сүүний гарц 21-25л 
Туршилтын хургануудыг нядалж махны чанарыг шинжлүүлэхэд уурагт тэжээлээр тэжээсэн хурганы мах бэлчээрийн хурганы махнаас дараах давуу талтай байна.
Уурагт тэжээлээр тэжээгээгүй малын махны тослог 35%, илчлэг 21%, Уурагт тэжээлээр тэжээсэн малын махны уураг 47%, чийглэг 7.5%-тай байна.

Тэжээлийн давуу талууд 
- Үнийн хувьд чанараар ойролцоо импортын тэжээлээс 30-40% хямд
- Манай улсын бусад төрлийн тэжээлтэй харьцуулахад зардал болон хөдөлмөр зарцуулалтыг 6-10 дахин бууруулна
- Малд бага хэмжээгээр өгөхөд бусад тэжээлээс илүү үр ашигтай учраас хөдөө орон нутагт тээвэрлэх, хадгалалтын зардал болон хөдөлмөрийг бууруулна.
- 40кг-аар савласан 1 шуудай шахдас 5кг-аар савласан 6.4 шуудай хивэг, 11 боодол хадлангийн өвстэй тэнцэхүйц чанартай. 
- Бүх төрлийн мал тэжээхэд тохиромжтой
- Дангаар нь болон бусад тэжээл, түүхий эдтэй хольж өгөхөд тохиромжтой. /Нунтаг болон хорголжин/
- Кальци, фосфор зэрэг макро минериалуудын агууламж бусад тосны ургамлын шахдастай харьцуулахад харьцангуй өндөр 
- Үл орлогдох амин хүчлүүд болох лизин триониноор баялаг тул мал амьтны уургийн хэрэгцээг хангах чадвар өндөртэй. 
- Герман БНХАУ, ОХУ, Монгол Улсын лабораторийн шинжилгээний баталгаажилт

newsImage
2022-12-06 06:39
ХҮНСНИЙ ЧАНАРЫН ШААРДЛАГА ХАНГАСАН ХУВАНЦАР САВ
newsImage
2022-12-06 06:32
ТЭЖЭЭЛТ БОР МАЛЫН ЭРДЭСТ ТЭЖЭЭЛ
newsImage
2022-10-21 07:16
АРЬС ШИРНИЙ СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ИННОВАЦЫН “LEATHUB ТӨВ” НЭЭГДЛЭЭ
newsImage
2022-09-21 08:04
АНХНЫ УХААЛАГ ХҮЛЭМЖИЙН НЭЭЛТИЙГ ХИЙЛЭЭ
newsImage
2022-07-06 09:01
З.МЭНДСАЙХАН: МЭДЛЭГИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХЭД ОНЦГОЙ ҮҮРЭГ ГҮЙЦЭТГЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ БОЛЖ БАЙНА
newsImage
2022-06-13 05:47
МОНГОЛ ЯМААН ҮР ХӨВРӨЛ ШИЛЖҮҮЛЭН СУУЛГАХ АРГААР АЛЬПИН ИШИГ ГАРГАН АВЛАА
newsImage
2022-06-13 05:45
МАЛ АМЬТАНД ЗОРИУЛСАН КАЛДВЕТ БЭЛДМЭЛ
newsImage
2022-05-20 11:33
"INNOWEEK-2022" ХААЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА БОЛЛОО
newsImage
2022-05-17 08:04
ОЮУТНЫ ИННОВАЦЫН ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ ШАЛГАРУУЛАХ “ГАВАЛ ТОЛГОЙ” УРАЛДААНЫ ШИЛДГҮҮД ТОДОРЛОО
newsImage
2022-05-10 08:43
II ШАТНЫ ШИЛДЭГ 10 БҮТЭЭЛИЙГ ШАЛГАРУУЛЛАА
newsImage
2022-05-03 08:03
ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ИХ СУРГУУЛЬ “ГАВАЛ ТОЛГОЙ”-Н ШИЛДГҮҮДЭЭ ТОДРУУЛЛАА
newsImage
2022-04-07 11:28
“ГАВАЛ ТОЛГОЙ” СЭДЭВТ ОЮУТНЫ ИННОВАЦЫН ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ ШАЛГАРУУЛАХ УРАЛДААНД ОРОЛЦОХЫГ УРЬЖ БАЙНА
newsImage
2022-03-14 07:24
IT, BUSINESS & INNOVATION DAYS - ERDENET 2022 АРГА ХЭМЖЭЭ БОЛЛОО
newsImage
2021-10-12 06:16
“Азийн бүс нутагт хүнсний ногооны сорт сайжруулалт” төсөл амжилттай хэрэгжиж байна
newsImage
2021-06-18 09:34
"Залуу инноватор"-уудад шагнал гардууллаа
newsImage
2021-05-20 11:49
ХААИС-ИЙН ОЮУТНЫ "ЗАЛУУ ИННОВАТОР" УРАЛДААНЫ ШИЛДГҮҮД ТОДОРЛОО
newsImage
2021-05-19 03:53
"ЗАЛУУ ИННОВАТОР" УРАЛДААНЫ ШАЛГАРУУЛАЛТ БОЛНО
newsImage
2021-05-11 08:06
“МОНГОЛЫН ИННОВАЦЫН 7 ХОНОГ” АРГА ХЭМЖЭЭНД НЭГДЭЭРЭЙ
newsImage
2021-04-22 04:53
"ЗАЛУУ ИННОВАТОР" ХААИС-ИЙН ОЮУТНУУДЫН ИННОВАЦЫН ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ ШАЛГАРУУЛАХ УРАЛДААНД ОРОЛЦОХЫГ УРЬЖ БАЙНА
newsImage
2021-04-16 08:46
ХААИС-ИЙН ОЮУТНЫ ИННОВАЦЫН ШИЛДЭГ БҮТЭЭЛ ШАЛГАРУУЛАХ "ЗАЛУУ ИННОВАТОР-2021" УРАЛДААНД ОРОЛЦОХЫГ УРЬЖ БАЙНА
newsImage
2021-04-16 02:40
“ИННОВАЦИ БА ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ”: МЭДЛЭГ ШИНГЭСЭН ИННОВАЦИЙН БҮТЭЭЛИЙГ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭРГЭЛТЭНД ОРУУЛАХ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ТАТАХ
newsImage
2021-04-16 01:42
“ИННОВАЦИ БА ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛГУУД” ОЛОН УЛСЫН ЦАХИМ ҮЗЭСГЭЛЭНГИЙН БҮРТГЭЛ ЭХЭЛЛЭЭ
newsImage
2021-04-07 12:33
“ОЮУНЫ ӨМЧИЙГ ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЭРГЭЛТЭНД ОРУУЛАХ АРГА ЗАМУУД” ОНЛАЙН СУРГАЛТ
newsImage
2021-03-30 04:53
ИННОВАЦИЙГ ДЭМЖИХ ХӨТӨЛБӨР
newsImage
2020-05-21 02:28
Барааны тэмдгийн мэдүүлгийг хэрхэн гаргах вэ
newsImage
2020-05-20 09:14
Хүнсний ногооны ирээдүйтэй болон нутагшсан сортуудын үр үржүүлэг инновацийн төслийн үр дүн
newsImage
2020-05-14 01:07
БСШУСЯ-Инновацийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээнд үндэсний инновацийн шагнал олгоно
newsImage
2020-05-13 09:53
Академич Б.Бямбаагийн бүтээлд 100 сая төгрөг олгохоор боллоо
newsImage
2020-05-13 09:05
Хятад-Монголын хөдөө аж ахуйн технологи дамжуулалтын хурал, инновацын үр бүтээлийн үзэсгэлэн 2019.08.10-2019.08.12 өдрүүдэд зохион байгуулагдлаа
newsImage
2022-02-11 06:12
CALL FOR PAPERS OF THE CONFERENCE ICIED-2022
newsImage
2022-02-07 01:14
ЗӨВЛӨХ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ТУХАЙ ЗАРЛАЛ GCFB-04 ( Давтан зар)
newsImage
2022-02-07 01:13
ЗӨВЛӨХ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ТУХАЙ ЗАРЛАЛ GCFB-03 ( Давтан зар)
newsImage
2022-02-07 01:10
ЗӨВЛӨХ СОНГОН ШАЛГАРУУЛАХ ТУХАЙ ЗАРЛАЛ GCFB-02 ( Давтан зар)
newsImage
2021-03-31 11:04
Ирэх сард нийт тариаланчийг вакцинжуулна.
newsImage
2021-02-09 04:36
“МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ДЭЛГЭРЭНГҮЙ ТАЙЛБАР ТОЛЬ” ХЭВЛЭГДЛЭЭ
newsImage
2020-05-20 06:18
Монгол-Tайваний хамтарсан Шинжлэх ухаан, технологийн төслийн сонгон шалгаруулалтыг зарлаж байна
newsImage
2020-05-17 06:22
Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас 2020 онд олгох хөнгөлөлттэй зээлийн төслийг хүлээн авч эхэлсэн байна
newsImage
2020-05-13 11:01
"Усалгааны нормчлол, хугацааг тогтоох хялбарчилсан арга технологи" сэдэвт сургалтанд урьж байна.
newsImage
2020-05-13 10:59
Усалгаатай тариалан эрхлэгчдэд
newsImage
2020-05-13 10:56
Атрын 60 жилийн ойн хүрээнд AgroExpo 2019 олон улсын хөдөө аж ахуй, хүнсний үзэсгэлэн 2019.08.31-2019.09.01 өдрүүдэд болно
newsImage
2020-05-13 10:43
БНХАУ-ын /Манжуур/ хойд бүсийн олон улсын шинжлэх ухаан, технологийн XVI дахь удаагийн үзэсгэлэнгийн бүртгэл эхэллээ
newsImage
2020-05-13 10:32
"Тогтвортой хүнсний ирээдүйг бүтээх нь: дараагийн том сорилт" сэдэвт лекцэнд хүрэлцэн ирэхийг урьж байна
newsImage
2020-05-13 10:24
“Хѳдѳѳ аж ахуйн салбарт ухаалаг технологи нэвтрүүлэх” сэдэвт хэлэлцүүлэгт оролцохыг урьж байна
newsImage
2020-05-13 10:21
Монголын Инновацийн долоо хоног - 2019 арга хэмжээнд оролцохыг урьж байна.
newsImage
2020-05-13 10:19
"ХҮНСНИЙ НОГООНЫ ТЕХНОЛОГИ" сэдэвт танхим, практик хосолсон 2 өдрийн цуврал сургалт зохион байгуулна.